مقایسه و تطبیق چهار شرح از مثنوی با آغاز دفتر سوّم

از قرن هشتم تا کنون بر مثنوی شرحهایی نوشته‌اند و هر کدام از شارحان بنا بر روشی خاص و پسندِ شخصی و زمانی خود، مثنوی را شرح کرده‌اند و کوشیده‌اند، پرده ‌از اسرار این منظومه ارزشمند بردارند. برای آنکه بدانیم شارحان تا چه اندازه به متن مثنوی و حل مشکلات آن اهتمام داشته‌اند و تا چه میزان در این راه توفیق؛ چهار شرح نیکلسون، استعلامی، زمانی و شهیدی را که از معروفترین شرحها هستند، برگزیده‌ایم و برای نمونه، با آغاز دفتر سوّم مثنوی تطبیق داده‌ایم. در این نوشتار، به متن مثنوی به دور از هر گونه تفسیر و تأویل نگریسته‌ایم‌ و به کوشش شارحان برای ارائه معنای دقیق واژه‌ها، اصطلاحات و باز کردن مشکلات مصرعها و بیت‌هایی توجه کرده‌ایم.